Imibala yezinkomo – Ingxenye I

Imibala yezinkomo
Sesike sathi ukubhunga ngokubaluleka kwezinkomo kanye nesigqi esinazo kumnumzane wekhaya nokubaluleka kwazo kusizwe sikaPhunga noMageba. Lana sizoke sibheke imibala yazo izinkomo ngokwesintu. Izinkomo zinemibala ehlukahlukene ezibizwa ngawo ngokwesintu. Izinkomo lezi belu zazihlukaniswa amakhosi ngokombala wazo njengokuthi eziyindlu ivaliwe zidle zodwa, ezinkone zidle wodwa kanye nezimtshezi zidla zodwa, ukuthinta nje kwezimbalwa. Imibala yezinkomo ibalulekile uma kwenziwa noma kusikwa amahawu. Amabutho akwaZulu ebephatha noma ehloba ngamahawu afanayo. Lokhu kwakusiza ukuhlukanisa amabutho ngamahawu awaphathayo.

Imibala yezinkomo zakwaZulu

  • Indl’ivaliwe – Yiqabi lezinkomo ezimnyama zonke.
  • Umtshezi – Yiqabi lezinkomo, ikakhulukazi izinkabi ezibomvu zonke.
  • Inzotha – Lena iduna noma yinsikazi emhlophe yase iba namabala ampofu.
  • Intenjane – Umbala wenkomo emdaka enombala omhlophe eqolo.
  • Inco/Incokazi – Inkomo ebomvu enamabala amhlophe. Onke acishe alingane, amhlophe nabomvu.
  • Intusi/Intusikazi – Lena yinkomo ebomvu, emhlophe ontwini.
  • Iwaba/Iwabakazi – Yinkomo emnyama, emhlophe ontwini.
  • Inhlamvu/Inhlamvukazi – Inkomo ebomvu enganabala ndawo.
  • Insizwa/Insizwakazi – Inkomo emnyama engenabala.
  • Ilunga/Ilungakazi – Inkomo enamabala amhlophe namnyama acishe alingane.
  • Iqola/Iqolakazi – Inkomo eyiqola ecishe ifane nenyoni iqola, ibamnyama mase ibe nebala elimhlophe eqolo.
  • Umdubu/Umdubukazi – Inkomo ensundu ngokuphaphathekile, yase iba mthubuyela njengomuthi omdubu.
  • Umhlophe/Umhlophekazi – Inkomo emhlophe qwa engenabala elinye emzimbeni.
  • Amalanda – Amalanda umhlambi wezinkomo ezimhlophe zodwa.

Brief Overview
This article is about the difference of colours in cattle. Some of the colours relate to the colours of wild animals such as birds and snakes, when ancient people used the colour of those wild animals to differentiate the cattle colours.

2 thoughts on “Imibala yezinkomo – Ingxenye I”

Leave a Reply