Izibongo zeNkosi uSenzangakhona

Izibongo zamakhosi akwaZulu

Phambilini sike saloba ngezimbongi nangomsebenzi wazo, lana sibhala ngezibongo zamakhosi akwaZulu, njengoba onke amakhosi enezibongo zawo. Nazi izibongo zeNkosi uSenzangakhona zilandela.

 

Izibongo zeNkosi uSenzangakhona

Umjokwana kaNdaba, ’sala kutshelwa

Usal’ ukunyenyezelwa.

UMenzi kaNdaba

Ibhid’ elinamathetha nangezinyembezi,

LinjengelikaPhiko waseBulawini.

Inyath’ ehamb’ isengam’ amazibuko

InjengoMzingeli kuMamfekane.

Ozithebe zihle, uMjokwane,

Ozithebe zihle zidlel’ amancasakazi

Odl’ umfazi, umkaSukuzwayo

Wamudl’ naye uSukuzwayo nendodana.

Wamudl’ naye uMahamule kaMlomo.

Wamudl’ uNohlambase , ingqongqokazane,

Esatheth’ izindaba zaseSinyameni.

Wamudl’ uMabhebhetha kwaNonkokhela.

Wadl’ uMsikazi kaNdimoshe,

Ingabe ubeyokwenzani kwaMasamlilo,

Lapha kuphela imihlambi yabantu

Neyezinyamazane.

Odl’ uNomnyamani eMzansini,

UMashwabada kaMaqanda noNsele

Oshwabadel’ izindlubu zakomfowabo,

Washwabadel’ izindlubu zikaMudli namakhasi.

Udle izimfe zambili kwaSondambana,

Ikhambi kodwa laphuma lilinye.

Oye ngomnyama koMazolo

Wabuya ngonyezi.

Obeye bemsola,

Uyabuya bemzek’ izibongo.

Obesiyaka singamanzi endlela.

Okhulume kwakuhle, kwazi kwathi lwanye

Waba ngumnyama usiza nemvula.

Ibhicongo elimzimba buthaka,

Obemzimba muhle nangendlal’ enkulu.

Obebuso bungenandawo yokusolwa;

Obemehlo engenandawo yokusolwa;

Obemlomo ongenandawo yokusolwa;

Obezandla zingenandawo yokusolwa;

Obenyawo zingenandawo yokusolwa;

Obezitho zingenandawo yokusolwa;

Obesiphundu singanandawo yokusolwa.

UQangabhodiya wawoMkabayi

Uqabi kwezinamameva entendemuzi

UNombanga kubuya wawoPhala.

Ilang’ eliphume linsizwa,

Lithe liphezulu lansasa,

Lifuna ukothiwa mizimbazimba.

Umlunguzi wezingoje

Izingoje zilunguzelane;

Owalunguz’ ingoje yomfowabo

Owalunguz’ ingoje kaZivalele

Unyaluthi omnyama kaHlayukana,

Bamkhothe bengakayi enyangeni abakwaZulu.

Umthombo wamanzi wakwaNobamba,

Engiphuze kuwo ngaze ngagangaleka,

Ngaphos’ ukudliwa nazimamba

Ebezilal’ ehlozini nasephungweni,

Uthi lwembundu lwakwaNomgabi

Obeluhlal’ uPhungashe kwabakwaButhelezi,

Lwahlal’ uMacingwan waseNgonyameni,

Lwahlal’ uDladlama wakwaMajola.

Umbebe kaMama, beba simuke,

Abanye basemhlane babelethwe;

Ababelethwe ngabawoMbuzo, ngabawoNsele,

NgabawoSichusa kaDungankomo.

Obengayi bandla, obengayi maduneni,

UbenjengoVimba wakumaNgwekazi.

Igawu bayaliluma, bayaliphimisa,

Bakhumbul’ amagaw’  abebesi.

Inteth’  egolwe nganti zamkhonto kwaMalandela,

Yath’  ukusuka yajubalala.

Ungezwa bethi valela njalo Solunjalose,

Kanti abasho kuwe,

Babhul’ unyoko, uMbulazikazi,

Yen’ ovalel’ ingonyam’ endlini.

UNgelengele kalingani nantaba,

Ubelingana nentaba yakoSikume.

Uthe wakulala wangangemifula;

Uthe wakuvuka wangangezintaba;

Uthe usubuy’ amaxhegw’ enyanya.

Umqingo wanga litshe laseSihlalo;

Umqingo wanga litshe obeyalezwa,

Eyalezwa ngabaloli bezinhlendla;

Thina bamaklwa singekhethe litshe,

Ngoba sithi singafumana nechoba silole.

UMenzi kabongwa ngabalandakazi

Ubebongwa zinjenje zaseMqekwini.

Singqila nganhlokokuzond’ intamo,

Nyakawumbe kuzozond’ isibili.

Izembe lenkuba lakoSigqili;

Abanye bayatheza Menzi kaNdaba,

Abanye bahlezi Menzi kaNdaba,

Abahleziyo ngabathetha amacala.

Ongisuse phansi ngaya phezulu,

Ngabuya nencombo,

Ngabhula ngapheka.

Ndaba bayosala beshumayezana

Nabasezitheni, nabasekhaya.

Igod’ elimnyama lakwaNobamba,

Lohambe liwahil’ amaqakalana.

Imamba ledl’ umuntu bathi iloyelwe,

Kanti bazi ngeyakub’ eloyelwayo.

Inakaz’ emnyama yakithi kwaNobamba,

Ehamb’ ibang’ amacala.

Usisanhloko kanti abanye bas’ izinyawo.

Oqamise idukumbane elikuNcinci.

Obemnyama iziphunga zozibili,

Unjengehlab’ elikuSidubela.

Owaphoth’ intamb’ ende,

UmntakaJama,

Wayiphotha yafik’ ezulwini,

Lapho nezithutha zakoMageba

Zingayikufikelela;

Ziyawuthi ziyakhwela,

Zaphuk’ amazwanyana.

Umphiwa nganxanye,

Kanti kakuphiwa,

Kuyabuyiselwana.

Umkhombe ongononde wawoNonkombo,

Othe ukukha wagogoda,

Weza nenqumbulo,

Weza nenqumbu!

Ingqwayingqwayi ebomvu nezinyawo,

Engiyibheke ngaze ngejwayela. (Yibinda Nkosi.)

1 thought on “Izibongo zeNkosi uSenzangakhona”

Leave a Comment