Akukhulunywa nomuntu omdala umbheke emehlweni kukhombisa ukungahloniphi lapho. Lowo omncane uthobisa ikhanda aphendule ngomlomo ukuthi uyezwa.Uma umuntu omdala ekumukelisa into uthatha ngezandla zombili, noma usondeza izandla zombili kuye esinye kubesengathi siba ngaphansi kwesithathayo, babethi lokho kukhombisa inhlonipho nentobeko kumuntu omdala.
Akukhulunywa nokudla emlonyeni kuthiwa uyomelwa zindaba.
Awumi uqonde emzini wenye indoda kodwa ugobisa amadolo uma bengakakuniki indawo yokuhlala bathi ukuyihlonipha lokho. Umuntu wesifazane akami uyaguqa baze bamnike icansi, bathi umuzi wendoda uyahlonishwa noma ingasekho.
Kuthiwa ingoduso noma intombi ayizifaki izicathulo eziphakeme emzini ngoba ibangela amadlozi umsindo.
Umakoti uma esafika akadli noma yini emzini aze anikwe, uma etholakale ekudla engakanikwa ngokusemthethweni ubuyiselwa kubo ayolanda inhlawulo.
Uma upheka ungumuntu wesifazane, uma ibhodwe selivuthiwe usuliphula eziko kumele ulivule liseseziko noma esitofini, bathi kwenzelwa ukuthi ungathi uma usuthola abantwana ubathole benesifumbu.
Uma unezinsumpa noma insumpa bathi linda ngesikhathi izulu liduma bese uyishaya ngothi lomshanelo.
Akudliwa uhamba ngendlela, ngoba liyona izulu ngosuku lomshado.
Umuntu owebayo noma yini kuthiwa sedlulile ngokweba. Bamyekisa ngokuthi bapheke intelezi ibekwe ekhanda lakhe ibila, enzelwe inkatha enkulu ukuze angashi, ahambe eyithwele ize ipholele ekhanda lakhe.
Umuntu onamazinyo anesikhala ngaphambili (itsaka) kuthiwa unamanga kakhulu.
Kuthiwa mawusheshe wangabona emehlweni ungakagugi bathi yingoba wabuka izalukazi zichama.
Umama wekhaya kumele aqikelele ukuthi ingane uzikhamela ubisi esithweni sangasese kungaba eyomfana noma eyentombazane ukwenzela ukuthi ingane ukuthi ikhule kahle ikwazi ukulangazelela ucansi ingabi nenkinga uma seyikhulile kungabi sengathi iyahlukumezeka.
Akumele amantombazane alale kuze kuphume ilanga, bebethi ilanga loze lingene ezinqeni. Akumele futhi ahambe edla izinkobe uma ebuya emfuleni, kuthiwa loqoba mhla beshada.
Akalingiselwa futhi akahlekwa umuntu onesici, kuthiwa uyasibiza noma kusho ukuzifisela wena ukufana naye.
Umuntu wesifazane okhulelwe akayisebenzisi inaliti noma akathungi, ngoba kuthiwa ingane izothungelana amehlo, makwenzekile wathunga kumele uqikelele ukuthi uyithele ngobisi emehlweni.
Kuthiwa uma liduma izulu kuhlalwa phansi kuzothwe ngoba kusuke kukhuluma uMvelinqangi.
Kuthiwa akumiwa phakathi nomnyango uvimba imali.
Ingane meyilala phakathi nomnyango isuke ibika izivakashi, noma isuke ingqongqoze endlini kuhleli abantu, nalapho ibika izivakashi kuzwakala abangaphakathi bethi makangene bese bethi sifike siphethe isivakashi.
Akushiwo ukuthi inkosi yesizwe iyagula kuthiwa iyadunguzela.
Akushiwo ukuthi ifile noma ishonile kuthiwa ikhotheme.
Akushiwo ukuthi iyongcwatshwa kuthiwa iyotshalwa.
Iwele nalo kuthiwa umuntu wobukhosi, uma lishonile kuthiwa lendile. Angcwatshwa esibayeni ngoba ayidlozi elihle nokuthi lizobheka imfuyo ingathathwa ngamasela kodwa yande.
Umuntu womndeni oshone ethakatha noma oshone umndeni wakhe ukhala ngaye, kuthiwa akangabekwa emathuneni omndeni ngoba uzoba idlozi elibi.
By: Nelisiwe Hlongwane